آیا می‌دانستید که نیروی گرانش در همه‌جای زمین یکسان نیست؟ در منطقه هادسن بی (Hudson Bay) در کانادا، گرانش به‌طور محسوس کمتر از میانگین جهانی است و این موضوع توجه دانشمندان را از دهه ۱۹۶۰ به خود جلب کرده است. با سفر به این منطقه، وزن شما اندکی کاهش می‌یابد، هرچند این کاهش وزن دائمی […]
آیا می‌دانستید که نیروی گرانش در همه‌جای زمین یکسان نیست؟ در منطقه هادسن بی (Hudson Bay) در کانادا، گرانش به‌طور محسوس کمتر از میانگین جهانی است و این موضوع توجه دانشمندان را از دهه ۱۹۶۰ به خود جلب کرده است.
با سفر به این منطقه، وزن شما اندکی کاهش می‌یابد، هرچند این کاهش وزن دائمی نیست و ناشی از تفاوت در نیروی گرانش است. این تفاوت به‌دلیل توزیع نابرابر جرم در سطح زمین به وجود می‌آید.
در منطقه هادسن بی، گرانش حدود ۰.۰۰۴ درصد کمتر از میانگین جهانی است که تنها با استفاده از ترازوهای بسیار دقیق قابل اندازه‌گیری است.
اما واقعا چرا گرانش در هادسن بی کمتر است؟
نظریه اول: تاثیر دوران یخبندان
حدود ۲۰ هزار سال پیش، ورقه یخی لورنتاید (Laurentide Ice Sheet) که ضخامت آن بیش از ۳ کیلومتر بود، بخش وسیعی از آمریکای شمالی را پوشانده بود. وزن عظیم این یخ باعث فشرده شدن پوسته زمین در زیر آن شد و پوسته به سمت پایین فشار داده شد. هرچند این یخ‌ها به‌سرعت در پایان دوره یخبندان ذوب شدند، اما پوسته زمین همچنان در حال بازگشت به حالت اولیه خود است و هر سال حدود ۱۲ میلی‌متر به سمت بالا حرکت می‌کند. ممکن است تا ۳۰۰ هزار سال طول بکشد تا پوسته کاملاً به جایگاه اصلی خود بازگردد.
این فشار رو به پایین که برخی آن را به «فرورفتگی» تشبیه می‌کنند، باعث می‌شود که جرم کمتری در این منطقه وجود داشته باشد و گرانش کمتری در آنجا احساس شود. از آنجایی که گرانش همواره در حال تغییر شکل دادن سطح زمین است، این نظریه منطق بسیاری دارد.
نظریه دوم: جریان‌های عمیق درون زمین
در زیر پوسته زمین، لایه‌ای به نام «مانتل» (Mantle) قرار دارد که از سنگ مذاب تشکیل شده و به دلیل حرارت هسته زمین در جریان است. این جریان‌ها به مرور زمان باعث تغییرات جزئی در پوسته می‌شوند و زمین را به سمت پایین و بالا می‌کشند. در منطقه هادسن بی، جریان‌های مانتل به سمت پایین کشیده شده و باعث کاهش جرم منطقه و ضعیف‌تر شدن نیروی گرانش می‌شوند.
در سال ۲۰۰۲، داده‌های ماهواره‌ای نشان دادند که هر دو نظریه به نوعی درست هستند؛ یعنی پایین بودن گرانش در هادسن بی نتیجه ترکیبی از بازگشت آرام پوسته به وضعیت قبل از یخبندان و جریان‌های مانتل زیر سطح است.
حتی پس از اینکه پوسته به‌طور کامل به وضعیت اولیه خود بازگردد، این تفاوت در نیروی گرانش احتمالاً همچنان پابرجا خواهد بود. هرچند کاهش وزن موقتی در این منطقه نمی‌تواند راه‌حلی دائمی برای کاهش وزن باشد، اما دانستن این پدیده علمی شگفت‌انگیز می‌تواند جالب و هیجان‌انگیز باشد.
